Darwin
też był gleboznawcą!
Cezary
Kabała, Wrocław
Każde dziecko bez wahania
wyrecytuje, że autorem teorii ewolucji gatunków jest Karol Darwin. Jest też
wiadomo, że Darwin był wszechstronnym badaczem, interesującym się geologią,
geografią, archeologią, historią itd. Ale mało kto
wie, że jedna z pierwszych publikacji naukowych Darwina, wydana już po odbyciu podróży
statkiem Beagle, a znacznie przed ogłoszeniem poglądów na pochodzenie gatunków,
dotyczyła powstawania gleb (On the formation of mould, 1837/38).
Zastanawiało Darwina, dlaczego niektóre zabytki archeologiczne (na przykład z
epoki cesarstwa rzymskiego) znajdowane są w ziemi na pewnej głębokości, choć w
miejscu ich występowania nie działały żadne procesy geologiczne, które mogłyby
je pogrzebać pod warstwą nowych osadów. Darwin doszedł do wniosku, że jest skutek
mieszania i sortowania składników gleby przez dżdżownice. Obserwując efekty
pracy dżdżownic i innych bezkręgowców glebowych uznał, że są one głównym
motorem tworzenia żyznej powierzchniowej warstwy gleby. Zaproponował nawet, by zamiast
„ziemia roślinna” (vegetal mould), jak
wówczas nazywano poziom próchniczny gleby, mówić „ziemia zwierzęca” (animal mould).
Do tematu Darwin wracał
wielokrotnie, czemu sprzyjały długotrwałe przymusowe pobyty lecznicze na wsi. Na
ławeczce w ogrodzie warzywnym, przepracowany, zestresowany i trapiony przez
różnorodne schorzenia uczony odzyskiwał formę fizyczną i psychiczną. A niejako
przy okazji rozwijał koncepcję powstawania żyznej gleby z nieproduktywnego
podłoża geologicznego.
O swoich przemyśleniach
wielokrotnie mówił i pisał na forum naukowym (m.in. w 1840, 1844, 1869), a
wreszcie kompletną koncepcję wyłożył w obszernej pracy „The formation of vegetable
mould. Through action of worms, with observation on their habits” wydanej w 1881
roku, która, jak się wkrótce okazało, była ostatnią publikacją naukową Darwina
(zmarł kilka miesięcy później). Przez dziesiątki lat dzieło uważane było za
pracę nie tyle gleboznawczą, co zoologiczną. Dopiero znacznie późniejsze badania
nad bioturbacją uświadomiły wagę odkryć Darwina, do
tego stopnia, że A. A. Jaryłow uznał Darwina za „ojca
gleboznawstwa” (1936).
Być może warto tę i
podobne „sensacyjne historie” ze styku gleboznawstwa i innych dziedzin
wykorzystać do celów popularyzatorskich w czasie Międzynarodowego Roku Gleby
2015.
Prezydent IUSS, prof. R.
Horn wystąpił w lipcu z oficjalnym listem do prezesów narodowych towarzystw
gleboznawczych z apelem o podjęcie działań edukacyjnych, informacyjnych i
promocyjnych, pozwalających dotrzeć do jak najszerszych kręgów społecznych.
Stworzono stronę internetową, na której mają być rejestrowane podejmowane inicjatywy
(http://www.iuss.org/
zakładka IYS2015). Kulminacyjnym punktem aktywności IUSS ma być konferencja w
Kilonii we wrześniu 2015 pod hasłem-pytaniem: „Soil functions and climate change – Do we underestimate the consequences of new disequilibria in soil properties?”.
Rozbudowany program
inicjatyw badawczych i popularyzatorskich towarzyszących IYS2015 ogłosiło też Ministerstwo
Środowiska KE (http://ec.europa.eu/environment/soil/scoping_en.htm).
Kulminacją polskich
„obchodów” Międzynarodowego Roku Gleb będzie kongres PTG we Wrocławiu. Będzie to
wielkie święto – ale dla stosunkowo wąskiej grupy
specjalistów, którym nie trzeba tłumaczyć roli gleby. Byłoby
zatem pożądane, by każdy ośrodek gleboznawczy podjął się organizacji
akcji popularyzatorskich skierowanych do różnych grup, szczególnie młodzieży,
nauczycieli, urzędników. Jako towarzystwo gleboznawcze nie możemy zaprzepaścić
szansy nagłośnienia znaczenia gleby w zrównoważonym rozwoju, w tym potrzeby
ochrony zasobów glebowych.
Nowa strona internetowa Roczników
Gleboznawczych
Łukasz Uzarowicz, PTG, SGGW Warszawa
W
sierpniu 2014 roku zaczęła działać nowa strona internetowa czasopisma Soil Science Annual (dawne
Roczniki Gleboznawcze): http://ssa.ptg.sggw.pl/ Stronę
wykonała firma Visualteam z Warszawy. Strona dostępna
jest w dwóch wersjach językowych (polskiej i angielskiej). W zakładkach
znajdujących się z lewej strony znajdują się najważniejsze informacje dotyczące
czasopisma oraz skład Redakcji i Komitetu Redakcyjnego, wskazówki dla autorów,
dane dotyczące wysyłania artykułów do redakcji, zasady etyczne w publikowaniu,
informacje nt. historii czasopisma (w przygotowaniu) oraz możliwości zakupu
papierowych kopii czasopisma lub ich prenumeraty.
W
zakładce „Zeszyty” znajdują się pełne wersje wszystkich artykułów
opublikowanych w czasopiśmie od roku 1950. Pliki PDF zawierające artykuły z lat
1950-2011 powstały przez skanowanie archiwalnych zeszytów. Na skany został nałożony przezroczysty OCR (Optical Character Recognition), dzięki
czemu możliwe jest skopiowanie tekstu z PDF bezpośrednio do programu MS Word.
Dzięki temu również rośnie prawdopodobieństwo odnalezienia określonego artykułu
w internecie poprzez wyszukiwarkę (Scholar lub inne).
Digitalizację archiwalnych zeszytów wykonała firma SkanowanieKsiążek.pl z Warszawy. Pliki PDF zawierające artykuły wydane po 2012
roku są dostępne na platformie wydawnictwa De Gruyter
Open (uzytkownik jest automatycznie przekierowany).
Na
stronie artykułu, oprócz pliku PDF zamieszczone są informacje potrzebne do
zacytowania tego artykułu (nota bibliograficzna oraz tytuł artykułu w języku
angielskim, a w przypadku artykułów opublikowanych do 1992 roku - również
języku rosyjskim). Obecnie nie są jeszcze na stronie dostępne streszczenia i
słowa kluczowe dla poszczególnych artykułów. Będą one sukcesywnie uzupełniane.
Strona
wyposażona jest w wyszukiwarkę artykułów, która znajduje się pod zdjęciami
wyświetlającymi się w górnej części strony. Do wyboru jest „Wyszukiwanie
proste” (po nazwiskach autorów, tytule, streszczeniu i słowach kluczowych) lub
„Wyszukiwanie pełnotekstowe” (szukane słowa lub frazy
będą wyszukiwane w całych tekstach znajdujących się we wszystkich plikach PDF).
Wyszukane artykuły docelowo będą układały się są chronologicznie od najnowszego
do najstarszego (w tym momencie układają się alfabetycznie wg tytułu).
Uprzejmie
dziękuję wszystkim, którzy dzięki swoim uwagom przyczynili się do obecnego
wyglądu strony. Dziękuję Profesorowi Piotrowi Skłodowskiemu, który na potrzeby
digitalizacji podarował własną kolekcję Roczników Gleboznawczych. Dziękuję
Kolegom w ośrodka krakowskiego i toruńskiego z udostępnienie zdjęć, które
wyświetlają się na stronie. Ze swojej strony dołożyłem wszelkich starań, aby na
stronie wszystko działało prawidłowo. Jednakże zdaję sobie sprawę z tego, że
być może nie udało się uniknąć błędów edycyjnych lub technicznych. Uprzejmie
proszę Państwa o przesyłanie na adres ssa@ptg.sggw.pl
wszelkich uwag o znalezionych na stronie błędach.
Nowe Muzeum Gleb Świata w Wageningen
International Soil Reference and Information Centre (ISRIC) otworzyło w
kwietniu 2014 roku nowe Muzeum Gleb Świata w Wageningen
(Holandia). ISRIC zostało założone na wniosek ISSS (obecnie IUSS) w efekcie podjęcia prac
na mapą gleb świata. Początkowo głównym zadaniem nowej instytucji było
zorganizowanie wzorcowej kolekcji monolitów i próbek gleb z całego świata.
Pierwsze muzeum zostało otwarte w 1966 roku. Po niemal 50 latach muzeum gleb, a
właściwie nowoczesne centrum edukacyjne, przeniosło się do nowej siedziby w
kampusie Uniwersytetu Wageningen.
W nowym Muzeum Gleb Świata
zwiedzający mogą dowiedzieć się o roli gleb w życiu ekosystemów oraz poznać
zmienność gleb świata: od kolorowych gleb powstałych z popiołów wulkanicznych w
Indonezji po czarne Terra Preta z Amazonii.
Monolitom glebowym
towarzyszy nowoczesna projekcja informacji towarzyszących, w tym pełnego opisu
profilu glebowego, danych o właściwościach fizycznych i chemicznych, a także
informacji na temat krajobrazu i zagospodarowania terenu.
Więcej informacji o funkcjonowaniu ISRIC i
muzeum można uzyskać na stronie internetowej:
http://www.isric.org/services/world-soil-museum
Bartłomiej Glina, UP Wrocław
Wraz z opublikowaniem
papierowej i elektronicznej (PDF) wersji klasyfikacji FAO WRB 2014,
udostępniona została również jej wersja mobilna, stworzona przez Denisa Orłova. Aplikacje można łatwo zainstalować na wszystkich
telefonach i tabletach korzystających z systemu operacyjnego Android. Niestety,
na razie nie jest dostępna wersja pracująca na telefonach z systemem Windows (czyli na Nokię). Aplikacja jest szczególnie
przydatna w trakcie prac terenowych, gdyż umożliwia szybkie przeglądanie klucza
do Referencyjnych Grup Gleb, a następnie ustalenie listy kwalifikatorów. W
razie potrzeby, w prosty i intuicyjny sposób można skorzystać z podglądu
wyjaśnień – definicji i kryteriów dla poziomów, właściwości i materiałów
diagnostycznych, a także kwalifikatorów. Aplikacje można załadować bezpośrednio
ze strony internetowej FAO :
http://www.fao.org/soils-portal/soil-survey/soil-classification/world-reference-base/en/
Kronika personalna
Nominacje
profesorskie
Prof. dr hab. Wiesław
Szulc ze Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Katedry Nauk o Środowisku Glebowym
(Zakład Chemii Rolniczej) odebrał nominację profesorską z rąk Prezydenta RP w
dniu 06.10.2014.
Prof. dr hab. Tomasz Stuczyński z Instytutu Uprawy Nawożenia i
Gleboznawstwa w Puławach – PIB, odebrał nominację profesorską z rąk Prezydenta
RP w dniu 30.06.2014.
Dr hab. Piotr Hulisz, adiunkt w Katedrze Gleboznawstwa i Kształtowania
Krajobrazu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dziedzina: nauki o ziemi,
dyscyplina: geografia, specjalność: gleboznawstwo. Stopień doktora habilitowanego nadała Rada
Wydziału Nauk o Ziemi UMK w czerwcu 2014 r. Tytuł rozprawy: „Geneza,
właściwości i pozycja systematyczna marszy brakicznych
w strefie oddziaływania wód Bałtyku”
Dr hab. Anna
Nogalska,
adiunkt w Katedrze Chemii Rolnej i Ochrony Środowiska Uniwersytetu
Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Dziedzina: nauki rolnicze,
dyscyplina rolnictwo,
specjalność: chemia rolna.
Stopień doktora habilitowanego nadany przez Radę Wydziału
Kształtowania Środowiska i Rolnictwa UWM w Olsztynie w czerwcu 2014 r. Tytuł
rozprawy (cykl 8 publikacji): „Badania nad wykorzystaniem mączki mięsno-kostnej
(MMK) w uprawie roślin”.
Doktoraty
Dr Beata
Suszek-Łopatka z Instytutu Uprawy
Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach. Tytuł pracy: „Wpływ temperatury i wilgotności gleby na ekotoksykologiczne oddziaływanie
fenantrenu”.
Promotor:
prof. dr hab. Barbara Maliszewska-Kordybach.
Recenzenci: prof. dr hab. Jadwiga Wyszkowska, prof. dr hab. Tomasz Stuczyński. Obrona odbyła się w październiku
2014.
Sylwetki polskich gleboznawców:
Arkadiusz Musierowicz
Piotr Skłodowski, Warszawa
Prof. Arkadiusz
Musierowicz urodził się 12.01.1894 r. w Zgierzu. Po
ukończeniu w 1911 szkoły średniej w Łodzi rozpoczął studia chemiczne na
Politechnice Lwowskiej, które przerwała wojna światowa. Studia ukończył w 1923
uzyskując dyplom inżyniera magistra chemii. Został asystentem w Katedrze Chemii
Ogólnej Politechniki Lwowskiej, gdzie doktoryzował się w 1926 na podstawie pracy
p.t „Kondensacja 0-aminobenzaldehydu i 1-fenylo – 3- metylo
– pyrazolonu”. Pod koniec 1926 obejmuje stanowisko adiunkta w Katedrze Chemii
Rolnej i Gleboznawstwa na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej. W
tym samym czasie odbywa studia Rolnicze w Dublanach i długoterminowe staże
zagraniczne: w Brnie u prof. V. Novaka, w Getyndze u
prof. E. Blancka i Zurichu u prof. G. Wiegnera. Zainteresowania naukowe dr A. Musierowicza dotyczyły
humifikacji materii organicznej, układów koloidalnych, właściwości sorpcyjnych
oraz procesów wietrzenia i przemian fizykochemicznych gleb.
Po uzyskaniu stopnia
doktora habilitowanego w roku 1933 zostaje kierownikiem Katedry Chemii Rolnej i
Gleboznawstwa na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej, którą
prowadzi do wybuchu II wojny światowej. Nominację na profesora nadzwyczajnego
otrzymuje w 1936. Rok później zostaje Dziekanem, a w następnej kadencji
Prodziekanem. W czasie II wojny światowej A. Musierowicz pracuje na Państwowych
Kursach Rolniczych w Dublanach, a następnie w Instytucie Żywienia Roślin w
Skierniewicach.
Po zakończeniu wojny, już
w marcu 1945, A. Musierowicz rozpoczął organizowanie Katedry Gleboznawstwa w
Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, którą kierował do przejścia na
emeryturę w 1964 roku. Równocześnie w latach 1947-1956 pełnił funkcję
kierownika Wydziału Gleboznawczego PINGW, a następnie IUNG w Puławach. Po
reorganizacji IUNG w 1956 r. kierował Samodzielną Pracownią Chemii i Fizyki
Gleb IUNG z siedzibą w Katedrze Gleboznawstwa SGGW w Warszawie. Prowadził także
wykłady z historii gleboznawstwa i geografii gleb na Uniwersytecie Warszawskim.
Bogaty i twórczy dorobek
naukowy prof. A. Musierowicza obejmuje szeroki zakres problemów i zagadnień z
dziedziny gleboznawstwa i chemii rolnej. Po pierwszych pracach z zakresu chemii
organicznej, ukazał się szereg podstawowych prac decydujących o rozwoju nauki o
glebie. Zarysował się główny kierunek Jego działalności naukowej – poznanie
fizykochemicznych właściwości gleb zarówno organicznych jak i mineralnych.
Ukazały się prace z zakresu związków organicznych (próchnica gleb), fizyki
gleb, koloidów glebowych, ale przede wszystkim właściwości sorpcyjnych różnych
typów i rodzajów gleb.
Prof. A. Musierowicz
odegrał również decydującą rolę w ustalaniu podstaw nomenklatury, systematyki i
klasyfikacji gleb oraz w opracowaniu i redagowaniu genetycznej mapy gleb Polski
w skali 1:300000, 1:500000 i 1:1000000. Mapa gleb w
skali 1:300000 została przedstawiona przez prof. A.
Musierowicza na Międzynarodowym Kongresie Gleboznawczym w Paryżu w roku 1956, a
w roku 1958 na Międzynarodowej Konferencji Gleboznawczej w Bukareszcie.
Profesor brał także udział w redagowaniu mapy Europy w skali
1:2500000 oraz w innych międzynarodowych opracowaniach jak np. „The typology of soils developed of loess” w 1963.
Działalność dydaktyczno-wychowawcza
Profesora obejmowała nie tylko wykłady i seminaria, ale również ciągłe i
bezpośrednie kontakty z pracownikami i magistrantami. Dyskusje naukowe stały
zawsze na bardzo wysokim poziomie, ponieważ Profesor w rozważaniach był ścisły
i wymagał tego od innych. Prof. A. Musierowicz jest autorem sześciu
podręczników akademickich oraz współautorem kolejnych trzech. Stworzył szkołę
naukową w zakresie właściwości fizycznych i chemicznych gleb, do której należą:
B. Dobrzański, J. Mieczyński, Z. Olszewski, F.
Kuźnicki, Cz. Święcicki, H. Uggla, A. Kabata-Pendias, J. Siuta, K. Konecka-Betley, Z. Brogowski, K.
Słowik, K. Czarnowska, Z. Czerwiński oraz doktorzy: A. Baranowski, R.
Truszkowska, M. Tuszyński, E. Leszczyńska, H. Król, S. Floriańczyk.
Wśród 175 publikacji
Profesora oraz 12 opracowań zwartych na szczególne wyróżnienie zasługują rozprawy
wykonane w okresie pracy na Politechnice Lwowskiej i w Dublanach: „Materiały do
poznania dynamiki gleb Polskich” (1935), „Gleby Huculszczyzny” (1939) oraz
„Mapa gleb północno-wschodniej części powiatu Złoczowskiego” (1944). Z okresu
pracy w Katedrze Gleboznawstwa SGGW na szczególną uwagę zasługują dwie
monografie „Gleby województwa warszawskiego” (1956) i „Gleby województwa łódzkiego”
(1960) a także „Typologia i właściwości gleb wytworzonych z glin zwałowych” (1967),
która została przetłumaczona na język angielski i wydana w USA przez National Science Foundation.
Podczas
obchodów XX-lecia powstania Uniwersytetu
Wrocławskiego, Wrocław 1965 (Fot. I. Jarosińska)
Profesor Musierowicz był
członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, członkiem wszechzwiązkowej
Akademii Nauk Rolniczych ZSRR, honorowym członkiem Niemieckiego Towarzystwa
Gleboznawczego oraz Prezesem i Honorowym Prezesem Polskiego Towarzystwa
Gleboznawczego. Za wybitne osiągnięcia naukowe otrzymał dwukrotnie nagrodę
państwową oraz był odznaczony Krzyżami Komandorskim i Kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski oraz Medalem X-lecia Polski
Ludowej. Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu w dowód uznania Jego zasług dla
rolnictwa zwłaszcza gleboznawstwa nadała prof. A. Musierowiczowi tytuł doktora
honoris causa (1965).
Profesor dr hab. Arkadiusz
Musierowicz był Uczonym z powołania a nie tylko z zawodu. Był twórcą szkoły
gleboznawstwa w Polsce opartej na właściwościach fizyko–chemicznych gleb, a nie
tylko morfologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem sorpcji. Szkoła ta stanowi
dzieło Jego życia. Był wybitnym naukowcem i należy do grona wielkich polskich
gleboznawców, którzy stworzyli trwałe podstawy nauki o glebie.
Prof. dr hab. Krystyna Konecka-Betley (1922–2014)
Wspomnienie
Danuta Czępińska-Kamińska,
Wojciech Kwasowski, SGGW Warszawa
9 września 2014 roku w
Warszawie zmarła w wieku 92 lat profesor Krystyna Konecka-Betley
wybitny gleboznawca Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, w
której jeszcze, jako studentka rozpoczęła pracę w 1947 r. w zespole profesora
Arkadiusza Musierowicza. W 1960 r. uzyskała stopień doktora nauk
rolniczo-leśnych, a w 1967 r. stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie
gleboznawstwa. W 1978 r. otrzymała tytuł naukowy i stanowisko profesora
nadzwyczajnego, a w 1989 r. – profesora zwyczajnego. Główne zainteresowania
naukowe prof. K. Koneckiej–Betley to: geneza gleb, ich
typologia i procesy glebotwórcze, gleby kopalne i reliktowe, jako podstawa
rekonstrukcji środowiska przyrodniczego plejstocenu i holocenu oraz
gleboznawstwo stosowane ze specjalnym uwzględnieniem kartografii i ochrony
środowiska. Dużą wagę przywiązywała do fizyko-chemicznych i mineralogicznych
wskaźników kierunków i stopnia zaawansowania procesów glebotwórczych.
Pani prof. K. Konecka-Betley pozostawiła po sobie bogaty dorobek naukowy.
Jest autorką lub współautorką około 170 prac naukowo badawczych. Szczególnie
ceniła swoje prace przedstawiające badania gleb kopalnych i reliktowych, w tym:
rozdział w książce pt. „Weathering: its Products and Deposits” z 1989
r. oraz książkę pt. „Paleopedology problems in Poland”
z 2002 r., w której oprócz autorstwa lub współautorstwa rozdziałów odpowiadała
za redakcją naukową.
Prof. Konecka–Betley była osobą, która umiała zaangażować do realizacji
różnych projektów naukowych liczne zespoły badawcze, w składzie
których byli, nie licząc gleboznawców, geolodzy, botanicy, ekolodzy,
fizjolodzy roślin, leśnicy, fitosocjolodzy, fizycy, archeolodzy, czy
melioranci. Dzięki tej współpracy mogła wykorzystać w swoich indywidualnych lub
współautorskich pracach różnorodne zaawansowane, nowatorskie metody, jak: mikromorfologia, palinologia, mikroskopia elektronowa,
datowania 14C i termoluminescencyjne, metody statystyczne i in.
Była bardzo aktywnym
członkiem Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, piastując funkcje sekretarza
Zarządu Głównego, Przewodniczącego Oddz. Warszawskiego i redaktora naczelnego
Roczników Gleboznawczych, biorąc udział w opracowaniu kolejnych wydań systematyki
gleb Polski, współorganizując Kongresy i konferencje naukowe. Towarzystwo
doceniając zasługi obdarzyło Ją Tytułem Honorowego Członka PTG. Była członkiem
Komitetu Badań Czwartorzędu PAN i Komisji Paleopedologii
INQUA. Przez wiele kadencji była członkiem Rady Naukowej Kampinoskiego Parku
Narodowego. Prof. dr hab. Krystyna Konecka–Betley
zachowała wysoką aktywność naukową do końca swoich dni, służąc swoją wiedzą
młodszym kolegom, a także publikując syntetyczne prace, jak: „Złożona geneza
gleb płowych (lessivés)” – 2009,
czy „Późnoglacjalne i holoceńskie gleby
kopalne doliny środkowej Wisły, datowane 14C” - 2012.
Prof. Konecka–Betley należała do ludzi szlachetnych, koleżeńskich,
bezpośrednich i szczerych. Biła od Niej energia życia i optymizm, a szczególnie
nieustająca pasja twórcza. Swym odejściem pozostawiła Pani Profesor po sobie
puste miejsce, które będzie trudno zapełnić, ale pozostawiła także wzór
osobowości, który warto naśladować.
Cześć Jej Pamięci!
Nowości wydawnicze
TRANSPORT AND FATE OF CHEMICALS IN
SOILS: PRINCIPLES AND APPLICATIONS. 2014. H. M. Selim. CRC Press. ISBN:
978-1-466-55794-9. Hardcover, 352 pages. Price
$139.95. This book provides the fundamentals for the understanding of reactive
chemicals retention and their transport in soils and aquifers. The book offers
the first comprehensive treatment with supporting examples of mathematical
models that describe contaminants reactivity and transport in soils and
aquifers. It is also a practical guide for designing experiments and collecting
data that focuses on characterizing retention as well as release kinetic
reactions in soils and contaminant transport experiments in the laboratory,
greenhouse (column) and in the field.
APPLICATION OF SOIL PHYSICS IN
ENVIRONMENTAL ANALYSES. 2014. Series: Progress in Soil Science. W.G.
Teixeira, M.B. Ceddia, M.V. Ottoni,
G.K. Donnagema (Eds.) Springer. ISBN:
978-3-319-06012-5. Hardcover, 400 pages. Price
$209.00. The green economy and the recognition of the importance to preserve soil
and water have been discussed in many interdisciplinary forums in the world,
which invokes the necessity to better characterize the soil and understand the
behavior of water in this medium. Soil scientists are an integral part in
interdisciplinary studies about the interactions in the continuum
soil-plant-atmosphere, soil management practices and indicators of soil
quality. The more frequency of natural disasters, as landslides and
thunderstorms addresses the importance to integrate soil characteristics in
predictive models. This book seeks to integrate the efforts of scientists to
meet this demand. Soil physics research has grown considerably specially in the
use of innovative sensors, software, soil database, algorithms and modeling
techniques have been introduced into soil water relationship and environmental
monitoring. In this volume, the authors will bring together the effectiveness
of many new field and lab sensors and examine the current state-of-the-art in
modeling and data analysis. It also includes innovative approaches and case
studies in tropical soils.
CONTAMINANT GEOCHEMISTRY:
INTERACTIONS AND TRANSPORT IN THE SUBSURFACE ENVIRONMENT. 20144. B. Berkowitz , I. Dror, B. Yaron. Springer. ISBN:
978-3-642-54776-8 (Hardcover) 2nd edition, 577 pages. Price $24.99 This book
combines soil science, subsurface hydrology and environmental geochemistry,
providing a comprehensive background for specialists interested in the
protection and sustainable management of the subsurface environment in soils vadose zone, and ground water. Initially the reader is
introduced to the characterization of subsurface environment, to selected
geochemical processes, and the chemistry of selected contaminants in the soil
and subsurface. The major focus of the book is on contaminant partitioning and
reactions in porous media solid phases, soil solutions, and groundwater,
accounting for their persistence and transformation in the subsurface, as they
are transported from the land surface into groundwater. Case studies
discussions are provided for each part of the book illustrating many of the
subjects presented. In this updated and expanded second edition, new literature
has been added on contaminant fate in the soil-subsurface environment. In
particular, more data on the behavior of inorganic contaminants and on
engineered nanomaterials were included, the latter comprising a group of “emerging
contaminants” that may reach the soil and subsurface zones. New chapters are devoted to a new perspective
of contaminant geochemistry, namely irreversible changes in pristine land and
subsurface systems following chemical contamination. Two chapters were added on
this topic, focusing attention on the impact of chemical contaminants on the
matrix and properties of both liquid and solid phases of soil and subsurface
domains.
HUMIC MATTER IN SOIL AND THE
ENVIRONMENT. PRINCIPLES AND CONTROVERSIES, Second
Edition. 2014. K.H. Tan. CRC Press. ISBN:
978-14-822-3445-9. Hardcover, 482 pages. Price
$139.95. The field of humic matter research has
undergone drastic changes in concepts and principles, and a second edition is
now warranted to communicate these advances. This revised and updated edition
continues the tradition of providing comprehensive coverage of the genesis,
extraction, properties, and impacts of humic matter
on agriculture, industry, and the environment. Chapters examine organic matter;
present concepts of humus versus humic matter; and
explore the nature and distribution, chemical composition, characterization,
electrochemical properties, agronomic and industrial applications, and
medicinal and pharmaceutical applications of humic
substances.
Nowe
polskie publikacje gleboznawcze
w czasopismach posiadających IF
Wszystkie nowe publikacje z
zakresu nauk o glebie są na bieżąco dopisywane do listy na stronie http://szopka.up.wroc.pl/
Baran A., Czech T., Wieczorek J. 2014. Chemical properties and
toxicity of soils contaminated by mining activity. Ecotoxicology 23, 1234-1244.
Boguta
P., Sokołowska Z. 2014. Statistical
relationship between selected physicochemical properties of peaty-muck soils
and their fraction of humic acids. Int. Agroph.
28, 3, 219–229
Borowik A., Wyszkowska J., Kucharski J., Baćmaga M., Boros-Lajszner E., Tomkiel M. 2014. Sensitivity
of soil enzymes to excessive zinc concentrations. J. Elem., 19(3): 637–648
Borowska K., Koper J., Kozik K., Rutkowska A. 2014. Effect
of slurry fertilization on the selenium content and catalase activity in lessive soil. J. Elem., 19(3): 649-660
Ciesielczuk T., Kusza G., Poluszyńska
J., Kochanowska K. 2014. Pollution of flooded arable soils with heavy metals
and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs). Water, Air, & Soil Pollution,
225(10), 2145.
Czaban
J., Czyż E., Siebielec G., Niedźwiecki J. 2014. Long-lasting Effects of
Bentonite on Properties of A Sandy Soil Deprived of the Humus Layer. International
Agrophysics 28(3), 279-289.
Gałka B., Kabała C., Łabaz B., Bogacz A. 2014.
Wpływ drzewostanów o zróżnicowanym udziale świerka na gleby różnych typów
siedliskowych lasu w Górach Stołowych. Sylwan 158 (9): 684−694.
Glińska-Lewczuk K., Bieniek A., Sowiński P., Obolewski
K., Burandt P., Timofte C.M. 2014. Variability
of zinc content in soils in a postglacial river valley - a geochemical
landscape approach. J. Elem. 19(2): 361-376
Gozdowski D., Stępień M., Samborski S., Dobers E.
S., Szatyłowicz J., Chormański
J. 2014. Determination
of the Most Relevant Soil Properties for the Delineation of Management Zones in
Production Fields. Communications in Soil Science
and Plant Analysis, 45: 2289-2304.
Grzesiak P., Łukaszyk J., Kurczewska J., Schroeder G.
2014. The binding of heavy metals
and arsenic in the soil by [3-(2-aminoethylamino)propyl]trimethoxysilane.
Polish J. Environmental
Studies 23, 3, 961-965.
Gruba P., Socha J., Błońska E., Lasota J., Suchanek A., Gołąb P. 2014. Wpływ
skały macierzystej na alokację zasobów węgla organicznego w glebach leśnych. Influence of
parent material on the spatial distribution of organic carbon stock in the
forest soils. SYLWAN 158 (6): 443-452.
Jabłońska-Czapla M., Szopa S., Rosik-Dulewska C.
2014. Impact of mining dump on the accumulation and
mobility of metals in the Bytomka river sediments. Archives of
Environmental Protection 40(2), 3-19.
Jamroz
E., Kocowicz A., Bekier J.,
Weber J. 2014. Properties of soil organic matter in Podzols under mountain
dwarf pine (Pinus mugo Turra.) and Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) in various stages of dieback in the East Sudety
Mountains, Poland. Forest Ecology and Management 330, 261-270.
Jamroz
E., Weber J., Dębicka M. 2014. Wpływ
odnowienia lasu zrębem zupełnym na trofizm gleb rdzawych na przykładzie
Nadleśnictwa Spała. Sylwan 158 (9):
669−674.
Jonczak,
J. 2014.
Decomposition of beech leaves in 120-years old stand on the area of Middle
Pomerania. SYLWAN, 158(8), 621-629.
Kabała C., Karczewska
A., Medyńska-Juraszek A. 2014. Variability
and relationships between Pb, Cu, and Zn
concentrations in soil solutions and forest floor leachates at heavily polluted
sites. J. Plant Nutr. Soil Sci. 177, 573-584.
Korzeniowska J., Stanisławska-Glubiak E.,
Hoffmann J., Gołda S. 2014. Evaluation of the
effectiveness of phosphorus-sulfur fertilizers produced on the basis of ground
rock phosphate. Part 2. Agronomic
efficiency of fertilizers and their impact on the environment. Przemysł
Chemiczny 93(7), 1231-1234.
Korzeniowska J., Stanistawska-Glubiak E.,
Hoffmann J., Gorecka H., Jozwiak
W., Wisniewska G. 2014. Evaluation of
the effectiveness of phosphorus-sulfur fertilizers produced on the basis of
ground rock phosphate. Part I. Technology for manufacturing.
Przemysł Chemiczny 93(5), 803-806.
Kubica B., Szarlowicz K., Stobinski
M., Skiba S., Reczynski W., Gołas J. 2014. Concentrations
of 137Cs and 40K radionuclides and some heavy metals in soil samples from the
eastern part of the Main Ridge of the Flysch
Carpathians. Journal of Radioanalytical and Nuclear
Chemistry, 299(3), 1313-1320.
Kukla M., Cania B., Plociniczak
T., Piotrowska-Seget Z. 2014. Phytoremediation
of petroleum hydrocarbons-contaminated soils by using endophytic
bacteria. Przemysł Chemiczny
93(3), 355-359.
Kumpiene J., Gałązka R., Siebielec
G., et al. 2014. Selecting chemical and ecotoxicological
test batteries for risk assessment of trace element-contaminated soils (phyto)managed by gentle
remediation options (GRO). Science of the Total Environment 496: 510-522.
Kuziemska
B., Kalembasa S., Wieremiej
W. 2014.
Distribution of nickel in fractions extracted with the BCR procedure from
nickel-contaminated soil. J. Elem., 19(3): 697-708
Lamorski K., Bieganowski A., Ryżak M., Sochan A., Sławiński
C., Stelmach W. 2014. Assessment of the
usefulness of particle size distribution measured by laser diffraction for soil
water retention modelling. Journal of Plant Nutrition and Soil Science,
177, 803-813.
Lemanowicz J., Siwik-Ziomek
A., Koper J. 2014. How Fertilization with Farmyard Manure and
Nitrogen Affects Available Phosphorus Content and Phosphatase Activity in Soil.
Polish Journal of Environmental Studies, 23(4), 1211-1217.
Lipińska
A., Kucharski J., Wyszkowska
J. 2014.
Activity of arylsulphatase in soil contaminated with polycyclic
aromatic hydrocarbons. Water Air Soil Pollution 225: 2097
Łokas
E., Bartmiński P., Wachniew
P., Mietelski J. W., Kawiak
T., Środoń J. 2014. Sources and pathways of
artificial radionuclides to soils at a High Arctic site. Environmental Science
and Pollution Research, 1-15.
Mazurek
R., Bejger R. 2014. The Role of Black Locust
(Robinia pseudoacacia L.) Shelterbelts in the Stabilization of Carbon Pools and Humic Substances in Chernozem.
Polish Journal of Environmental Studies, 23(4), 1263-1271.
Nkhili E., Boguta P., Bejger
R., Guyot G., Sokołowska Z., Richard C. 2014. Photosensitizing
properties of water-extractable organic matter from soils. Chemosphere,
95, 317-323.
Novák T. J., Incze
J., Spohn M., Glina B., Giani
L. 2014. Soil and vegetation
transformation in abandoned vineyards of the Tokaj
Nagy-Hill, Hungary. CATENA, 123, 88-98.
Paluszek
J. 2014.
Air-dry and water-stable soil aggregate distribution of Polish chernozems classified in various complexes of agricultural
suitability. Polish J.
Environmental Studies 23,
3, 813-821
Pastuszka T., Krzyszczak J., Sławiński C., Lamorski K. 2014. Effect of Time-Domain Reflectometry probe location on soil moisture measurement
during wetting and drying processes. Measurement, 49, 182-186.
Paszko
T. 2014. Modeling
of pH-dependent adsorption and leaching of MCPA in profiles of Polish mineral
soils. Science of The Total Environment, 494, 229-240.
Siczek
A., Lipiec J., Wielbo J., Kidaj D., Szarlip P. 2014. Symbiotic
Activity of Pea (Pisum sativum)
after Application of Nod Factors under Field Conditions. International
Journal of Molecular Sciences, 15(5), 7344-7351.
Skiba M., Maj-Szeliga K., Szymański W., Błachowski A. 2014. Weathering
of glauconite in soils of temperate climate as
exemplified by a Luvisol profile from Góra Puławska, Poland. Geoderma, 235, 212-226.
Stachnik Ł., Wałach P., Uzarowicz Ł., Yde J. C., Tosheva Z.,
Wrońska-Wałach D. 2014. Water
chemistry and hydrometeorology in a glacierized
catchment in the Polar Urals, Russia. Journal of Mountain
Science, 11(5), 1097-1111.
Stanisławska-Glubiak E., Korzeniowska J.,
Hoffmann J., Jóźwiak W., Wiśniewska G. 2014. Availability
of phosphorus for plants from rock phosphate-enriched composts. Part 1. Technology of compost production.
Przemysł Chemiczny 93(5), 807-810.
Stanisławska-Glubiak E., Korzeniowska J.,
Hoffmann J., Górecka H., Kantek K. 2014. Availability
of phosphorus for plants from rock phosphate-enriched composts. Part 2. Evaluation of composts in an
agricultural experiment. Przemysł Chemiczny 93(7), 1235-1238.
Szymański W., Skiba M., Nikorych V. A., Kuligiewicz A. 2014. Nature and
formation of interlayer fillings in clay minerals in Albeluvisols from the
Carpathian Foothills, Poland. Geoderma,
235, 396-409.
Świtoniak, M., 2014. Use of soil profile truncation to estimate influence of accelerated
erosion on soil cover transformation in young morainic
landscapes, North-Eastern Poland. Catena
116, 173-184
Usowicz B., Marczewski W., Usowicz J. B., Lukowski M. I.,
Lipiec J. 2014. Comparison of surface soil moisture from SMOS
satellite and ground measurements. International Agrophysics 28(3), 359-369.
Właśniewski S., Kaniuczak
J., Hajduk E., Nazarkiewicz M. 2014. Influence of liming and
mineral fertilization on the copper content in grain of spring barley (Hordeum vulgare L.) and winter
wheat (Triticum aestivum
L.) cultivated on loessial soil. J. Elem., 19(3):
821-832
Włodarczyk T., Szarlip P., Kozieł W., Nosalewicz M., Brzezińska M., Pazur M., Urbanek E. 2014. Effect
of long storage and soil type on the actual denitrification and denitrification
capacity to N2O formation. International Agrophysics 28(3), 371-381.
Zawadzki, J., Kȩdzior,
M. A. 2014. Statistical analysis of
soil moisture content changes in Central Europe using GLDAS database over three
past decades. Central European Journal of Geosciences, 6(3), 344-353.
XIII International Symposium and
Field Workshop on Paleopedology w Toruniu
Michał Jankowski, UMK Toruń
W dniach 1-6 września 2014
r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu odbyło się XIII International Symposium and Field Workshop on Paleopedology.
Organizatorem imprezy była Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu
Wydziału Nauk o Ziemi UMK. Konferencja odbywała się pod hasłem „Paleopedological record of postglacial soil and landscape evolution”, a przewodniczącą
Komitetu Naukowego była profesor Renata Bednarek – wybitna reprezentantka
polskiej paleopedologii.
W spotkaniu brało udział
32 gości, w tym reprezentanci Rosji (9 osób), Niemiec (7 osób), Meksyku (4
osoby), Estonii (3 osoby), Chin (2 osoby), Brazylii (2 osoby), Izraela oraz
Włoch. Z Polski, w konferencji uczestniczyły trzy osoby spoza będącego
gospodarzem ośrodka toruńskiego: prezes PTG prof. Zbigniew Zagórski ze Szkoły
Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, dr Przemysław Mroczek z Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz dr Bogusława Przewoźna z Instytutu
Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
Polskie badania paleopedologiczne mają długą, sięgającą lat 60. XX wieku i
chlubną tradycję. Za największe osiągnięcie polskiej paleopedologii
należy uznać szczegółowe opracowanie pedo-chronostratygrafii
i interpretacji paleośrodowiskowej sekwencji późnoplejstoceńskich i holoceńskich gleb kopalnych
rozpoznanych w wydmach śródlądowych i nadmorskich naszego kraju.
Konferencja obejmowała
dwudniowe sympozjum oraz dwie dwudniowe sesje terenowe o charakterze
warsztatowym. Referaty plenarne zostały wygłoszone przez przedstawicieli władz
Komisji Paleopedologii (Paleopedology
Commission 1.6) IUSS: Danielę Sauer z Niemiec,
Aleksandra Makiejewa z Rosji oraz Sergieja Sedowa z Meksyku i dotyczyły zagadnień postglacjalnego
rozwoju gleb. Wystąpienie przygotowane przez przedstawiciela gospodarzy,
Michała Jankowskiego miało na celu nakreślenie problematyki oraz stanu wiedzy z
zakresu paleopedologii polodowcowych terenów Polski,
a także podkreślenie osiągnięć polskich paleopedologów.
Zgłoszone przez uczestników wystąpienia zostały pogrupowane w cztery sesje
tematyczne: 1. Paleosols
in postglacial landscapes, 2. Paleosols in aeolian deposits, 3. Paleosols in
alluvial, colluvial and marine environments and
Pre-Quaternary paleosols, 4. Paleopedological issues
in geoarchaeology oraz jedną ogólną sesję posterową. W sumie zaprezentowano 22 referaty ustne oraz 14
posterów.
Sesje terenowe odbywały
się na obszarze Pojezierza Kujawskiego, Kotliny Toruńskiej, Pojezierza
Brodnickiego oraz Wysoczyzny Chełmińskiej. Na 16 stanowiskach gospodarze
zaprezentowali uczestnikom konferencji przykłady gleb kopalnych, reliktowych i poligenetycznych z okresu późnego plejstocenu oraz
holocenu, występujące w obszarach wydm śródlądowych, wysoczyzn morenowych, glacjofluwialnych sandrów i teras pradolinnych
oraz w krajobrazach powytopiskowych.
Istotną problematykę
konferencji i warsztatów terenowych stanowiły także zagadnienia z zakresu geoarcheologii, zaprezentowane na stanowiskach
archeologicznych w Gąskach, Biskupinie, Wietrzychowicach i Kałdusie.
Uczestnicy Konferencji w Muzeum w Biskupinie
Ogromną stratą dla nauki
jest odejście w ostatnim czasie z naszego grona kilku znamienitych postaci. W
bieżącym roku opuścili nas profesor Dan Yaalon z
Izraela, a także dwie wybitne badaczki gleb kopalnych i reliktowych, zasłużone
dla rozwoju paleopedologii w naszym kraju: profesor
Barbara Manikowska pracująca w Łodzi oraz profesor Krystyna Konecka-Betley
z ośrodka Warszawskiego. Niech ci Uczeni spoczywają w spokoju, a ich dokonania
niech będą wzorem, inspiracją i impulsem do podejmowania badań paleopedologicznych dla kolejnych pokoleń gleboznawców.
Przykładowe profile paleosoli prezentowane w czasie sesji terenowych: a, b –
sekwencje gleb holoceńskich; c – gleba kopalna pod nasypem neolitycznego
kurhanu; d, e – gleby kopalne allerödzkie.
V Międzynarodowa Konferencja
Naukowa
„Przyczyny i skutki degradacji
środowiska glebowego”
Rzeszów-Arłamów ,16-18.09.2014
Janina Kaniuczak,
Stanisław Właśniewski, Małgorzata Nazarkiewicz,
Edmund Hajduk, Uniwersytet Rzeszowski
Konferencja Naukowa
„Przyczyny i skutki degradacji środowiska glebowego” już po raz piaty została
zorganizowana przez Katedrę Gleboznawstwa, Chemii Środowiska i Hydrologii,
Katedrę Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej Uniwersytetu
Rzeszowskiego, KGChR PAN, PTG, Zakład Chemii
Nieorganicznej i Analitycznej Politechniki Rzeszowskiej i Uniwersytet
Pedagogiczny w Drohobyczu (Ukraina), pod patronatem J.M. Rektora UR prof. dr
hab. Aleksandra Bobko.
W konferencji
uczestniczyło 90 osób, w tym 68 przedstawicieli krajowych ośrodków naukowe oraz
22 gości z Drohobycza. Problematyka konferencji obejmowała następujące
zagadnienia: (1) monitorowanie zagrożeń środowiska glebowego, (2) wpływ
procesów glebowych, systemów nawożenia i uprawy w kształtowaniu właściwości
gleb, (3) różne aspekty unieszkodliwiania i stosowania odpadów, (4) uprawa
roślin energetycznych, a właściwości gleb, (5) degradacja i rekultywacja gleb.
Sesja plenarna w Rzeszowie (Fot. J. Zakulec)
W pierwszym dniu
konferencji, w kampusie Wydziału Biologiczno-Rolniczego UR odbyła się sesja
plenarna, w czasie której wygłoszono trzy referaty.
Honorowy prezes PTG prof. dr hab. Piotr Skłodowski przedstawił referat nt.
uwarunkowań glebowych w zrównoważonym rozwoju obszarów wiejskich. Dr inż. Ewa
J. Lipińska, Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska omówiła
geologiczne uwarunkowania emisji węglowodorów i ich wpływ na zanieczyszczenie
gleb w województwie podkarpackim. Prof. dr hab. Jerzy Weber z Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu przedstawił referat nt. zmian środowiska glebowego
pod wpływem pyłów wywiewanych ze składowiska odpadów paleniskowych elektrowni
Bełchatów. W sesji plenarnej prof. dr hab. inż. Janina Kaniuczak,
Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego i Naukowego Konferencji przedstawiła w
krótkim zarysie najważniejsze informacje dotyczące form degradacji wyróżnionych
przez Turskiego i Barana (1995, 1996), Siutę (2000),
Karczewską (2008) oraz przez Komisję Europejską (2002).
Po zakończeniu sesji
plenarnej Uczestnicy konferencji wyruszyli na trasy terenowe. Jedna z nich to
„Osuwiska Podkarpacia”, a druga „Gleby i środowisko przyrodnicze Roztocza i
Płaskowyżu Tarnogrodzkiego”, w której uczestniczyli goście z Ukrainy i część
uczestników z Polski.
W I części sesji terenowej
„Osuwiska Podkarpacia” na trasie: Rzeszów - Strzyżów - Węglówka - Krasiczyn - Arłamów, dr Wojciech Rączkowski z
Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB Oddział Karpacki w Krakowie zapoznał
Uczestników konferencji z budową geologiczną Pogórza Strzyżowskiego i Pogórza
Dynowskiego w aspekcie zagrożeń osuwiskami. Osuwiska są charakterystycznym dla
gór fliszowych elementem krajobrazu. Większość osuwisk występuje w południowej
części województwa, na obszarze Karpat fliszowych zbudowanych z utworów
piaskowcowo-łupkowych, których naturalne predyspozycje sprzyjają powstawaniu
powierzchniowych ruchów masowych. Zjawiska osuwania się warstw ziemi zdarzają
się dosyć często w tych rejonach (m.in. gminy Strzyżów, Wiśniowa, Tyczyn, Fredropol)
i niejednokrotnie zagrażają ludzkim osadom.
Od roku 2001 prowadzone są
prace przygotowawcze dla projektu SOPO (System Osłony Przeciw Osuwiskowej).
Mapy zagrożenia osuwiskami wraz z kartami rejestracyjnymi osuwisk oraz
objaśnieniami tekstowymi są publikowane na bieżąco w Internecie na stronie
(http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO).
W miejscowości Węglówka
Uczestnicy poznali przykłady zniszczeń na największym karpackim osuwisku
Bonarówka, położonym na południowo-zachodnich stokach pasma Małej Kiczery. W Zespole Parkowo-Dworskim i Folwarcznym w
Wiśniowej k. Strzyżowa Uczestnicy konferencji spotkali się z Starostą powiatu
strzyżowskiego Robertem Godkiem, który przedstawił
problem osuwisk widziany oczami mieszkańca i samorządowca powiatu strzyżowskiego.
Dalsze obrady konferencji
odbywały się w Arłamowie, w Hotelu „Rezydencja”,
dawnym Ośrodku Wypoczynkowym Urzędu Rady Ministrów (miejsce internowania Lecha
Wałęsy w 1982 r.). W drugimi i trzecim dniu
konferencji w czterech sesjach referatowych wygłoszono 14 referatów, a w sesji posterowej zaprezentowano 44 postery na 57 zgłoszonych.
Zabezpieczone osuwisko w Borku Starym
k. Rzeszowa (Fot. S. Właśniewski)
Przed konferencją wydano
68 dwustronicowych komunikatów, które ukazały się w Zeszytach Naukowych
Południowo-Wschodniego Oddziału Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z
siedzibą w Rzeszowie i Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego Oddział w Rzeszowie
(Zeszyt Nr 18/2014). Opracowano również przewodnik po
trasie terenowej „Osuwiska Podkarpacia” autorstwa dr. W. Rączkowskiego
oraz „Gleby i środowisko przyrodnicze Roztocza i Płaskowyżu Tarnogrodzkiego”
autorstwa dr. inż. J. Gąsiora.
W II części sesji terenowej
„Osuwiska Podkarpacia” na trasie Arłamów - Aksmanice
- Przemyśl - Borek Stary - Rzeszów, dr Wojciech Rączkowski
zapoznał Uczestników konferencji ze sposobami stabilizacji i monitoringu
osuwisk zagrażających infrastrukturze miejskiej, komunikacyjnej i obszarom
rolniczym na terenie województwa podkarpackiego.
Uczestnicy konferencji
poznali zasady działania największej funkcjonującej w Polsce wysokosprawnej
elektrociepłowni na biomasę potrójnej kogeneracji; produkującej ciepło, prąd
elektryczny i wodę lodową do systemu klimatyzacji
kompleksu hotelowego „Arłamów”.
W czasie konferencji
Komisja Wnioskowa w składzie: prof. dr hab. Maria Flis-Bujak, prof. dr hab.
Stanisława Strączyńska pod przewodnictwem prof. dr. hab. Jana Kalembkiewicza, wypracowała następujące wnioski, przyjęte
przez Uczestników Konferencji:
1.
W strukturze użytkowania gruntów należy uwzględnić
uwarunkowania glebowe, aspekt społeczny i ekonomiczny, a gleby o niskiej
wartości użytkowej traktować jako obszary rezerwy
produkcyjnej. Ograniczyć zalesianie i przeznaczanie na cele nierolnicze gleb
użytkowanych rolniczo.
2.
W celu zabezpieczenia ochrony środowiska przyrodniczego
należy prowadzić gospodarkę zgodnie ze zrównoważonym rozwojem.
3.
Dla obszaru Podkarpacia, gdzie występowały i nadal
występują procesy osuwiskowe, należy prowadzić stały monitoring oraz opracować
system stabilizacji i zabezpieczania osuwisk zagrażających zabudowie
mieszkaniowej, infrastrukturze technicznej, szlakom komunikacyjnym i obszarom
rolniczym.
4.
W ramach programów rozwoju obszarów wiejskich należy
zabezpieczyć środki na konserwację i utrzymanie sieci melioracyjnej na terenach
rolniczych.
5.
Należy wzmocnić działania i edukację społeczeństwa na
rzecz poznania roli gleby w środowisku i ochrony bioróżnorodności glebowej.
6.
Kontynuować nadal konferencje naukowe z zakresu przyczyn
i skutków degradacji środowiska glebowego..
